İçsel Motivasyon: Gerçekten Başarılı İnsanlar Neden Daha Motive?

 

İçsel ve Dışsal Motivasyon Nedir?

Motivasyon, bizi harekete geçiren güçtür ve genel olarak ikiye ayrılır:

1. Dışsal Motivasyon: Ödül, ceza, sosyal baskı veya maddi kazanç gibi dış faktörler tarafından yönlendirilen motivasyon türüdür. Örneğin, maaş almak için çalışmak veya iyi bir not almak için ders çalışmak dışsal motivasyona örnektir.
2. İçsel Motivasyon: Kendi içimizden gelen, bir işi yapma isteğimizi artıran motivasyon türüdür. Bir kişinin sevdiği bir konuda çalışması, merakı nedeniyle araştırma yapması veya kişisel gelişimini önemsediği için spor yapması içsel motivasyona örnektir.

Araştırmalar, gerçekten başarılı insanların büyük ölçüde içsel motivasyonla hareket ettiğini göstermektedir. Peki, içsel motivasyonun kaynağı nedir ve nasıl artırılabilir?

İçsel Motivasyonun Bilimsel Temelleri

Psikolog Edward Deci ve Richard Ryan tarafından geliştirilen Öz-Belirleme Kuramı (Self-Determination Theory, SDT), içsel motivasyonun üç temel faktörle ilişkili olduğunu ortaya koymuştur:

1. Özerklik (Autonomy): Kendi seçimlerini yapma özgürlüğü.
2. Yeterlilik (Competence): Başarı hissi ve kendini geliştirme.
3. Bağlılık (Relatedness): Toplumsal bağlantılar ve aidiyet hissi.

Bu üç unsur, insanların motive olmasını ve daha yüksek performans göstermesini sağlar.

Başarılı İnsanların İçsel Motivasyon Kaynakları

1. Merak ve Öğrenme İsteği

Başarılı bireyler genellikle öğrenmeye ve keşfetmeye açıktır. Yeni şeyler öğrenmek onlar için bir zorunluluk değil, keyifli bir süreçtir. Örneğin, Elon Musk çocukken ansiklopediler okuduğunu ve bu merakın onun problem çözme yeteneğini geliştirdiğini belirtmiştir.

2. Kendi Hedeflerini Belirleme

İçsel motivasyona sahip bireyler, başkalarının koyduğu hedefler yerine kendi amaçlarını belirler. Bu, onların çalışmalarına daha fazla anlam yüklemelerini ve sürece bağlı kalmalarını sağlar.

3. Anlam ve Amaç Peşinde Olmak

Gerçekten başarılı insanlar, yaptıkları işin bir anlam taşımasını isterler. Örneğin, Steve Jobs Apple’ı sadece para kazanmak için değil, insanlara ilham verecek yenilikler yaratmak için kurduğunu ifade etmiştir.

4. Sürece Odaklanmak (Sonuç Yerine Gelişim)

Dışsal motivasyonla hareket eden bireyler genellikle sadece sonuçlara odaklanırken, içsel motivasyonu yüksek bireyler sürecin kendisinden keyif alırlar. Örneğin, büyük yazarlar yazmayı sadece kitap satmak için değil, yazma sürecinin kendisini sevdikleri için yaparlar.

5. Başarıyı Küçük Adımlarla İnşa Etmek

İçsel motivasyonu yüksek bireyler, küçük ama sürdürülebilir hedefler belirleyerek kendilerini motive ederler. Psikolojik olarak, küçük başarılar beynimizde dopamin salgılanmasını sağlar ve bu da bizi daha fazla çalışmaya teşvik eder.

İçsel Motivasyon Nasıl Artırılır?

1. Tutkularınızı Keşfedin

Kendi ilgi alanlarınızı ve tutkularınızı belirleyerek, sizi gerçekten heyecanlandıran konulara yönelin. Bu, motivasyonunuzu artıracaktır.

2. Kendi Kararlarınızı Verin

Özerklik hissini artırmak için, hayatınızdaki kararları kendiniz vermeye çalışın. Zorunluluk hissi, motivasyonu düşürebilir.

3. Küçük Başarıları Kutlayın

Büyük hedeflere ulaşmak için küçük adımları tamamladığınızda kendinizi ödüllendirin. Bu, süreci daha keyifli hale getirecektir.

4. Öğrenmeye Açık Olun

Yeni şeyler öğrenmek, içsel motivasyonu artıran en önemli unsurlardan biridir. Merakınızı canlı tutarak yeni beceriler geliştirmeye çalışın.

5. Sosyal Destek Alın

Bağlılık hissi, motivasyon üzerinde büyük etkiye sahiptir. Motive edici bir ortamda bulunmak, sizi daha güçlü hale getirebilir.

Sonuç: İçsel Motivasyon Başarının Anahtarıdır

Başarıya ulaşan insanlar genellikle dışsal motivasyon yerine içsel motivasyonlarını besleyen bireylerdir. Öğrenmeye duyulan merak, özgürlük hissi ve anlam arayışı, onların daha uzun vadeli ve sürdürülebilir başarılar elde etmelerini sağlar. Gerçek başarı, dışsal ödüllerden çok, içsel tatminle mümkündür!

Kaynakça

• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268.
• Pink, D. H. (2009). Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us. Riverhead Books.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The Psychology of Optimal Experience. Harper & Row.
• Dweck, C. S. (2006). Mindset: The New Psychology of Success. Random House.

Daha Fazla Okumak İçin Kitap Önerileri

1. Daniel H. Pink — Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us
2. Mihaly Csikszentmihalyi — Flow: The Psychology of Optimal Experience

İlgili YouTube Video Önerisi

• “The Puzzle of Motivation” — Dan Pink’in TED Konuşması